C. Iulius Caesar, Commentāriōrum dē Bellō Gallicō 5.33
Tier 2
tum Titūrius Sabīnus, quī nihil putāvit prius, trepidāvit et cucurrit et disposuit cohortēs. Sabīnus tamen erat timidus et omnia vidēbantur dēficere eum. saepe accidit eīs quī capiunt cōnsilium in periculō.
at Cotta, quī cōgitāverat dē periculō in itinere, nōn ignōrāvit commūnem salūtem. ille mīlitēs appellāvit et cohortātus est. in cōnsiliō Cotta agēbat officia imperātōris et in pūgnā agēbat officia mīlitis.
cum āgmen esset longum et Sabīnus et Cotta necessaria non facere possent, Sabīnus et Cotta imperāvērunt mīlitēs relinquere impedīmenta et stāre in orbem. nōn erat malum cōnsilium quamquam minuit spem nostrīs mīlitibus et effēcit hostēs audāciōrēs, quod id vidēbatur factum esse nōn sine summō timōre et dēspērātiōne. ergo mīlitēs discessērunt ā sīgnīs et temptāvērunt petere atque arripere suās rēs ab impedīmentīs.
Tier 3
tum dēmum Titūrius Sabīnus, quī prōvīdisset nihil ante, trepidāre et concursāre cohortēsque dispōnere, haec tamen ipsa timidē atque ut omnia vidērentur dēficere eum; quod plērumque cōnsuēvit accidere eīs quī cōguntur capere cōnsilium in ipsō negōtiō.
at Cotta, quī cōgitāsset haec posse accidere in itinere atque ob eam causam nōn fuisset auctor profectiōnis, nūllā rē deerat commūnī salūtī et in appellandīs cohortandīsque mīlitibus praestābat officia imperātōris et in pūgnā praestābat officia mīlitis.
cum, propter longitūdinem āgminis, Sabīnus et Cotta minus facile possent obīre omnia per sē et (minus facile possent) providēre quid faciendum esset quōque locō, iussērunt prōnuntiāre ut impedīmenta relinquerent atque mīlitēs cōnsisterent in orbem.
quod cōnsilium etsī in cāsū ēiusmodī nōn reprehendendum est, tamen accidit incommodē: nam et minuit spem nostrīs mīlitibus et effēcit hostēs ad pūgnam alācriōrēs, quod id vidēbatur factum esse nōn sine summō timōre et dēspērātiōne.
praetereā accidit, quod necesse erat fierī, ut mīlitēs vulgō discēderent ab sīgnīs, et quae quisque eōrum habēret cārissima, properāret petere atque arripere ab impedīmentīs, et omnia complērentur clāmōre et flētū.
Tier 4
tum dēmum Titūrius, quī nihil ante prōvīdisset, trepidāre et concursāre cohortēsque dispōnere, haec tamen ipsa timidē atque ut eum omnia dēficere vidērentur; quod plērumque eīs accidere cōnsuēvit quī in ipsō negōtiō cōnsilium capere cōguntur. at Cotta, quī cōgitāsset haec posse in itinere accidere atque ob eam causam profectiōnis auctor nōn fuisset, nūllā in rē commūnī salūtī deerat et in appellandīs cohortandīsque mīlitibus imperātōris et in pūgnā mīlitis officia praestābat. cum propter longitūdinem āgminis minus facile omnia per sē obīre et quid quōque locō faciendum esset providēre possent, iussērunt prōnūntiāre ut impedīmenta relinquerent atque in orbem cōnsisterent. quod cōnsilium etsī in ēiusmodī cāsū reprehendendum nōn est, tamen incommodē accidit: nam et nostrīs mīlitibus spem minuit et hostēs ad pūgnam alācriōrēs effēcit, quod nōn sine summō timōre et dēspērātiōne id factum vidēbātur. praetereā accidit, quod fierī necesse erat, ut vulgō mīlitēs ab sīgnīs discēderent, quae quisque eōrum cārissima habēret ab impedīmentīs petere atque arripere properāret, clāmōre et flētū omnia complērentur.