ante vestibulum et in limine Pyrrhus, filius Achillis, exsultat telis armisque lucentibus, qualis est serpens qui mala herbas consumpsit. hiems frigida eum tumidum sub terra tegebat. nunc squamis depositis lucensque iuventute terga lubrica volvit atque pectora ad solem sustulit, et tres linguas celeriter emisit.

Periphas, agitator Achillis equorum, et Automedon armigera et iuvenes ab insula Scyro procedunt et flammas ad summa tecta iactant. Pyrrhus ipse primus per ianuas secure duplici perrumpit postesque tollit. iam trabem super ianuas caedit et fenestram ingentem facit.

domus intus apparet et atria longa. secreta cubicula Priami et regum apparent. nunc Troiani armatos in limine stantes vident.

sed domus interior gemitu tumultuque plenus est et feminae flent et dolorem murmurant; clamores ad caelum oriuntur. tum matres territae in aedibus ingentibus errant atque postes tenent et osculantur.

Pyrrhus vi patris intrat; nec claustra nec custodes sufferre valent. ianua ariete pulsatur et postes cadunt et procumbunt. Danai rumpunt primosque occidunt et aedes militibus complent.

non sic flumen tumidum ripas exiit et oppositas moles vicit; furens in agros fluit et per campos boves cum stabulis trahit. vidi ipse Pyrrhum furentem geminosque Atridas. vidi Hecubam centumque filias Priamumque. sanguis illius foedat ignes quos ipse sacraverat.

quinquaginta thalami, spes filiorum futurorum, postes barbarico auro et spoliis ornati, procubuerunt. Danai locos tenent ubi ignis non vicit.

Aeneas Didoni sic dicit: fortasse quaeris quae fata Priami fuerint. ille casum Troiae captae et limina convulsa et hostem in aedibus vidit atque senex arma antiqua in umeris trementibus induit et ferrum inutile cingit et paratus est hostes oppugnare.

in aedibus mediis sub aperto caelo ara ingens fuit iuxtaque laurus veterrima arae incumbit et penates circumdat. hic Hecuba et filiae circum altaria, veluti aves tempestate, condensae circum simulacra divum sedebant.

ubi haec Priamum armatum vidit, “quae animus, miserrime coniunx, te impulit haec tela induere. quo ruis?” inquit. “tempus non est auxilium ferre nec pugnare, non si meus Hector adforet. Huc tandem concede. haec ara omnes defendet aut statim morieris.” his dictis uxor senem ad se recepit et in ara locavit.

ecce Polites, unus filiorum Priami, de caede Pyrrhi fugerat et per tela, per hostes porticibus longis currit et vulneratus atria vacua spectat. Pyrrhus cum telo hostili sequitur et iam eum manu tenet et hasta premit. dum ante oculos et vultus parentum fugit, cecidit et vitam multo sanquine fudit.

hic Priamus, quamquam morte paene tenetur, non tamen abstinuit nec vocem iramque temperavit: “si qua pietas est in caelo, di gratias dignas tibi dent et praemia debita reddant. tu fecisti ut mortem nati publice viderem et vultum patris filii funere foedavisti.

“dicis te filium Achillis esse. Mentiris! Achilles talis hostis mihi non fuit, sed fidem mihi supplici demonstravit et corpus Hectoris ad sepulcrum reddidit et me in meum regnum remisit.”

his dictis, senex telum impotentem coniecit et statim sono rauco repulsum est. et de scuto nequiquam pependit. Pyrrhus illi respondit: “tu, refer haec et nuntia ad patrem Achillem, et memento narrare mea tristia facta et Pyrrhum degenerem filium esse. nunc morere!”

hoc dicens, senem ad altaria ipsa trementem traxit et in sanguine filii cadentem, sinistra comam tenuit, dextra gladium lucentem extulit ac in latus impulit.

haec finis Priami fatorum. dum Troiam incensam et Pergama perdita vidit, hic exitus illum rapuit, quondam populis terrisque superbum regem Asiae. ingens truncus in litore iacet, caput ab umeris caesum et sine nomine corpus.