C. Iulius Caesar, Commentāriōrum dē Bellō Gallicō 5.48
Tier 2
Caesar cognovit consilium Labienī. quamquam deiectus est opinione trium legionum, redierat ad duās legionēs. tamen ponebat unum auxilium communis salutis in celeritate.
Caesar venit in finēs Nerviōrum magnīs itineribus. ibi cognoscit ex captivīs quae accidant apud Ciceronem et in quantō periculō rēs sit. tum Caesar persuadet cuidam virō ex equitibus Gallīs magnīs praemiīs ut deferat epistulam ad Ciceronem. Caesar mittit hanc epistulam conscriptam litterīs Graecīs, ut, sī epistula intercipiatur, nostra consilia nōn cognoscantur ab hostibus.
sī nuntius non possit adīre ad Ciceronem, Caesar monet ut ille abiciat telum cum epistulā deligātā ad ammentum intrā munitionem castrōrum. in litterīs Caesar scribit sē profectum esse cum legionibus et adfuturus esse ibi celeriter. Caesar quoque hortatur Ciceronem ut retineat priorem virtutem.
Gallus, timens periculum, mittit telum ut erat praeceptum ā Caesare. hoc telum adhaesit casū ad turrim neque animadversum est ā nostrīs militibus biduō. tertiō diē telum conspicitur ā quōdam milite Romanō, et removetur, et defertur ad Ciceronem.
ille perlegit et recitat epistulam in conventū militum, et adficit omnēs militēs maximā laetitiā. tum fumī incendiōrum videbantur procul ā castrīs. haec rēs expulit omnem dubitationem dē adventū legiōnum.
Tier 3
Caesar, cōnsiliō Labiēnī probātō, etsī dēiectus opīniōne trium legiōnum, redierat ad duās legiōnēs, tamen pōnēbat ūnum auxilium commūnis salūtis in celeritāte.
vēnit in finēs Nerviōrum māgnīs itineribus. ibi cōgnōscit ex captīvīs quae gerantur apud Cicerōnem et in quantō perīculō rēs sit. tum persuādet cuidam ex equitibus Gallīs māgnīs praemiīs utī dēferat epistulam ad Cicerōnem. Caesar mittit hanc epistulam cōnscrīptam litterīs Graecīs, nē interceptā epistulā, nostra cōnsilia cōgnōscantur ab hostibus.
sī nūntius nōn possit adīre, Caesar monet ut abiciat trāgulam cum epistulā dēligātā ad āmmentum intrā mūnītiōnem castrōrum. in litterīs Caesar scrībit sē, profectum cum legiōnibus, adfore celeriter; hortātur Cicerōnem ut retineat prīstinam virtūtem.
Gallus, veritus perīculum, mittit trāgulam ut erat praeceptum. haec adhaesit cāsū ad turrim neque animadversa est ā nostrīs mīlitibus bīduō, tertiō diē cōnspicitur ā quōdam mīlite, et dēmpta, dēfertur ad Cicerōnem.
ille recitat epistualm (perlēctam) in conventū, et adficit omnēs māximā laetitiā. tum fūmī incendiōrum vidēbantur procul, quae rēs expulit omnem dubitātiōnem adventūs legiōnum.
Tier 4
Caesar, cōnsiliō ēius probātō, etsī opīniōne trium legiōnum dēiectus ad duās redierat, tamen ūnum commūnis salūtis auxilium in celeritāte pōnēbat. vēnit māgnīs itineribus in Nerviōrum fīnēs. ibī ex captīvīs cōgnōscit quae apud Cicerōnem gerantur quantōque in perīculō rēs sit. tum cuidam ex equitibus Gallīs māgnīs praemiīs persuādet utī ad Cicerōnem epistolam dēferat. hanc Graecīs cōnscrīptam litterīs mittit, nē interceptā epistolā nostra ab hostibus cōnsilia cōgnōscantur. sī adīre nōn possit, monet ut trāgulam cum epistolā ad āmmentum dēligātā intrā mūnītiōnem castrōrum abiciat. in litterīs scrībit sē cum legiōnibus profectum celeriter adfore; hortātur ut prīstinam virtūtem retineat. Gallus perīculum veritus, ut erat praeceptum, trāgulam mittit. haec cāsū ad turrim adhaesit neque ab nostrīs bīduō animadversa tertiō diē ā quōdam mīlite cōnspicitur, dēmpta ad Cicerōnem dēfertur. ille perlēctam in conventū mīlitum recitat, māximāque omnēs laetitiā adficit. tum fūmī incendiōrum procul vidēbantur, quae rēs omnem dubitātiōnem adventūs legiōnum expulit.