P. Vergilius Maro, Aeneid 4.331-361
Tier 2
Dīdō dīxerat. ille, monitīs Iovis, tenēbat immōtos oculos et strenue premēbat cūram sub corde.
tandem dixit pauca verba: “ego numquam negābō, ō rēgīna, tē esse dignam plūrima, quae fandō ēnumerāre potes, nec taedebit mē meminisse Didonis dum memor ipse mihi est, dum spīritus rēgit hōs artūs. Ut consilium meum defendam, loquar pauca verba. neque ego spērāvī dissimulare hanc fugam sicut fūr (noli fingere!), nec umquam praetendi taedās coniugis aut vēnī in haec conubia.
sī fāta paterentur mē dūcere vītam meīs auspiciīs et compōnere cūrās sponte meā, colerem urbem Troiānam prīmum et reliquiās dulcēs meōrum, tēcta alta Priamī manērent, et posuissem victīs renovata Pergama manibus meis.
sed nunc Grynēus Apollō et Lyciae sortēs iussēre mē capere Ītaliam magnam; hīc est amor, haec est patria. sī arcēs Karthāginis et aspectus Libycae urbis dētinet tē, Phoenissam Didonem, quae tibi invidia est Teucrōs cōnsīdere Italiā terrā? Fās nobis est quaerere aliena rēgna.
quotiēns nox tegit terrās ūmentibus umbrīs, quotiēns astra surgunt, imāgo turbata patris Anchīsae admonet mē et terret mē dormientem; puer Ascanius admonet mē et iniūria puerī cārī, quem ego fraudō rēgnō Hesperiae et arvīs fātalibus.
etiam nunc, interpres dīvōrum, missus ab ipsō Iove (testor utrumque caput!) dētulit mandāta per celerēs aurās: ipse vīdī deum in claro lūmine, intrantem mūrōs, audivi vōcem auribus meis. dēsine incendere et tē et mē tuīs querēlis; nōn sequor Ītaliam sponte meā.”
Tier 3
(Dīdō) dīxerat. ille, monitīs Iovis, tenēbat immōta lūmina et obnixus premēbat cūram sub corde.
tandem refert pauca (verba): “ego numquam negābō, ō rēgīna, tē prōmeritam (esse) plūrima quae fandō ēnumerāre valēs, nec pigēbit mē meminisse Elissae dum memor ipse meī, dum spīritus rēgit hōs artūs. prō rē, loquar pauca (verba). neque ego spērāvī abscondere hanc fugam fūrtō (nē finge), nec umquam praetendī taedās coniugis aut vēnī in haec foedera.
sī fāta paterentur mē dūcere vītam meīs auspiciīs et compōnere cūrās sponte meā, colerem urbem Troiānum prīmum et reliquiās dulcēs meōrum, tēcta alta Priamī manērent, et posuissem recidīva Pergama victīs manū (meā).
sed nunc Grynēus Apollō (et) Lyciae sortēs iussēre (mē) capessere Ītaliam magnam; hīc est amor, haec est patria. sī arcēs Karthāginis et aspectus Libycae urbis dētinet tē, Phoenissam, quae tandem invidia est Teucrōs cōnsīdere Ausoniā terrā? et est fās nos quaerere extera rēgna.
quotiēns nox operit terrās ūmentibus umbrīs, quotiēns ignea astra surgunt, turbida imāgo patris Anchīsae admonet et terret mē in somnīs; puer Ascanius (admonet) mē et iniūria capitis cārī, quem fraudō rēgnō Hesperiae et arvīs fātalibus.
etiam nunc, interpres dīvōrum, missus ab ipsō Iove (testor utrumque caput) dētulit mandāta per celerēs aurās: ipse vīdī deum in manifestō lūmine, intrantem mūrōs, hausī vōcem hīs auribus. dēsine incendere et mē et tē tuīs querēlis; nōn sequor Ītaliam sponte.”
Tier 4
- dīxerat. ille Iovis monitīs immōta tenēbat
- lūmina et obnixus cūram sub corde premēbat.
- tandem pauca refert: “ego tē, quae plūrima fandō
- ēnumerāre valēs, numquam, rēgīna, negābō
- prōmeritam, nec mē meminisse pigēbit Elissae
- dum memor ipse meī, dum spīritus hōs rēgit artūs.
- prō rē pauca loquar. neque ego hanc abscondere fūrtō
- spērāvī (nē finge) fugam, nec coniugis umquam
- praetendī taedās aut haec in foedera vēnī.
- mē sī fāta meīs paterentur dūcere vītam
- auspiciīs et sponte meā compōnere cūrās,
- urbem Troiānam prīmum dulcēsque meōrum
- reliquiās colerem, Priamī tēcta alta manērent,
- et recidīva manū posuissem Pergama victīs.
- sed nunc Ītaliam magnam Grynēus Apollō,
- Ītaliam Lyciae iussēre capessere sortēs;
- hic amor, haec patria est. sī tē Karthāginis arcēs
- Phoenissam Libycaeque aspectus dētinet urbis,
- quae tandem Ausoniā Teucrōs cōnsīdere terrā
- invidia est? et nos fās extera quaerere rēgna.
- mē patris Anchīsae, quotiēns ūmentibus umbrīs
- nox operit terrās, quotiēns astra ignea surgunt,
- admonet in somnīs et turbida terret imāgō;
- mē puer Ascanius capitisque iniūria cārī,
- quem rēgnō Hesperiae fraudō et fātalibus arvīs.
- nunc etiam interpres dīvum Iove missus ab ipsō
- (testor utrumque caput) celerēs mandāta per aurās
- dētulit: ipse deum manifestō in lūmine vīdī
- intrantem mūrōs vōcemque hīs auribus hausī.
- dēsine mēque tuīs incendere tēque querēlis;
- Ītaliam nōn sponte sequor.”