P. Vergilius Maro, Aeneid 1.695-735
Tier 3
iam Cupido laetus dona regia Carthaginibus portabat. cum venit, regina velis altis in lecto aureo se composuit. iam pater Aeneas et iuvenes Troiani conveniunt et in lecto purpureo discumbunt.
famuli aquam ad manus lavandos atque panem in canistris distribuunt et mantelia ferunt. quinquaginta famulae intus sunt, quae curant cibos multos tradere et penates flammis colere. centum famulae et centum ministri aetate pares sunt qui cibos et pocula in mensis ponunt.
similiter Tyrii multi per ianuas laeti convenerunt et in lectis pictis discumbunt. dona Aeneae —pallam et velamen pictum— mirantur, Iulum mirantur (sed deus Cupido puerum vultu et verbis simulat).
Phoenissa Dido infelicissima —moritura— non potuit menti satisfacere, sed conspiciens et puerum et dona, ardet. ille patrem complectitur et in collo pendet et facit ut Dido patrem falsum amet. Reginam petit.
Dido illum oculis, illum pectore toto amat et in gremio fovet. nescit quantus deus eam miseram moveat. Cupido memor Veneris est, et incipit animos et corda a marito Sychaeo avertere ad amorem vivum.
postquam quies et mensae remotae sunt, ministri crateras magnas vini statuunt. fit clamor et multae voces atria implent. Lychni incensi sunt et de tectis aureis dependent et faces noctem vincunt.
regina pateram gemmis auroque ornatam quaesivit et vino mero implevit (atavus Belus et progenies solebant eam implere.) tum omnibus tacitis regina precata est: “Iuppiter, qui hospites curat, hic dies laetus sit Tyriis et Troianis atque memor posteris sit. Bacchus, qui laetitiam dat, et Iuno bona adsint. et vos, Tyrii, celebrate!”
Tier 4
- iamque ibat dicto parens et dona Cupido
- regia portabat Tyriis, duce laetus Achate.
- cum venit, aulaeis iam se regina superbis
- aurea composuit sponda mediamque locavit.
- iam pater Aeneas et iam Troiana iuventus
- conveniunt, stratoque super discumbitur ostro.
- dant famuli manibus lymphas, Cereremque canistris
- expediunt, tonsisque ferunt mantelia villis.
- quinquaginta intus famulae, quibus ordine longam
- cura penum struere, et flammis adolere Penatis;
- centum aliae totidemque pares aetate ministri,
- qui dapibus mensas onerent et pocula ponant.
- nec non et Tyrii per limina laeta frequentes
- convenere, toris iussi discumbere pictis.
- mirantur dona Aeneae, mirantur Iulum
- flagrantisque dei voltus simulataque verba,
- [pallamque et pictum croceo velamen acantho.]
- Praecipue infelix, pesti devota futurae,
- expleri mentem nequit ardescitque tuendo
- Phoenissa, et pariter puero donisque movetur.
- ille ubi complexu Aeneae colloque pependit
- et magnum falsi implevit genitoris amorem,
- reginam petit haec oculis, haec pectore toto
- haeret et interdum gremio fovet, inscia Dido,
- insidat quantus miserae deus; at memor ille
- matris Acidaliae paulatim abolere Sychaeum
- incipit, et vivo temptat praevertere amore
- iam pridem resides animos desuetaque corda.
- postquam prima quies epulis, mensaeque remotae,
- crateras magnos statuunt et vina coronant.
- fit strepitus tectis, vocemque per ampla volutant
- atria; dependent lychni laquearibus aureis
- incensi, et noctem flammis funalia vincunt.
- hic regina gravem gemmis auroque poposcit
- implevitque mero pateram, quam Belus et omnes
- a Belo soliti; tum facta silentia tectis:
- 'Iuppiter, hospitibus nam te dare iura loquuntur,
- hunc laetum Tyriisque diem Troiaque profectis
- esse velis, nostrosque huius meminisse minores.
- adsit laetitiae Bacchus dator, et bona Iuno;
- et vos, O, coetum, Tyrii, celebrate faventes.'
Tier 3 text written by John Gruber-Miller