magna caterva aderat.

Laocoon cucurrit et clamavit: “ō cives miserī, quid est haec insania? vos creditis hostes avectos? creditis donum Graecum sine dolo esse? num Graeci dona sine dolo dant? aut—Achivī in hoc equo celant. aut—haec machina facta est ut muros nostros fraudare, ut casas inspicerent, ut in urbem veniret. aut—error latet. nolī equō credere, Teucrī. quidquid id est, timeo Danaos. timeo Danaōs quī dona ferrunt.”

Laocoon sic fatus est et ingentem hastam ferociter in equo contorsit. hasta stetit et sonos magnos fecit. si fata deorum et mens Troianorum non sinistra fuissent Laocoon Argolicas vulneravisset, et Troia nunc staret, et castellum altum Priami quoque staret.

prīmus ibi ante omnēs, magnā comitante catervā, Lāocoōn ardēns dēcurrit ab summā arce, et procul “ō miserī cīvēs, quae tanta īnsania? vos crēditis hostēs āvectōs esse? aut vos putātis ūlla dona carēre dolīs Danaum? estne Ulixēs sīc nōtus? aut Achīvī inclūsī in hōc lignō equo occultantur, aut haec māchina fabricāta est in nostrōs mūros, īnspectūra est domōs ventūraque est dēsuper urbī, aut aliquis error latet; nē crēdite equō, Teucrī. quidquid id est, timeō Danaōs et dōna ferentēs.”

sīc fātus est, Laocoon validīs vīribus ingentem hastam contorsit in latus ferī inque curvam alvum compāgibus. stetit illa hasta tremēns, uterōque recussō cavernae cavae īnsonuere gemitumque dedēre. et, sī fāta deum sī mēns Troianorum nōn laeva fuisset, impulerat ferrō Argolicās latebrās foedāre, Troiaque nunc stāret, Priamīque arx alta manēres.

Lāocoōn, sacerdōs ductus (ā) Neptūnō sorte, ad ārās sollemnēs stabat. Lāocoōn taurum ingentem sacrificābat. ecce autem duo serpentes āb insulā nomine Tenedo per oceanum tranquillum (ego timeo referēns!) immēnsīs circulīs incumbunt oceano et ambo ad lītora tendunt;

pectora serpentium surrecta sunt inter undas aquae, capita sanguinea superant undās, pars oceanī post eos fluit et immensa terga volumine plicat. fit sonitus spūmante salō; iamque serpentēs terras tenebant ardentēsque oculōs plenos sanguine et ignī habebant et sībila ōra lambēbant linguīs vibrantibus.

diffugimus vīsū perterriti. illī serpentes directe ad Lāocoōnta petunt; et prīmum, uterque serpēns parva corpora duōrum filiorum amplexus et implicat et miserōs dentibus devorat; post Lāocoōnta appropinquantem auxiliō ac tēla ferentem serpentes corripiunt et circulis ingentibus ligant; et iam bis medium amplexī, bis circum terga collō datī superant capite et cervīcibus altīs.

Lāocoōn simul manibus nodōs dīvellere tendit et vittās perfūsus est saniē et ātrō venēnō. tollit clāmōrēs horrendōs ad sīdera, quālēs mūgītūs cum taurus saucius fūgit āram et excussit incertam secūrim cervīce.

at geminī dracōnēs lāpsū ad summa dēlūbra et petunt arcem saevae Trītōnidis. teguntur sub pedibus deae et sub orbe clipeī.

Lāocoōn, sacerdōs ductus (ā) Neptūnō sorte, ad ārās sollemnēs taurum ingentem mactābat. ecce autem geminī anguēs ā Tenedō per alta tranquilla (horrēscō referēns) immēnsīs orbibus incumbunt pelagō pariterque ad lītora tendunt;

pectora quōrum arrēcta inter flūctūs iubaeque sanguineae superant undās, pars cētera pontum pōne legit sinuatque immēnsa terga volūmine. fit sonitus spūmante salō; iamque arva tenebant ardentēsque oculōs suffectī sanguine et ignī sībila ōra lambēbant linguīs vibrantibus.

diffugimus vīsū exsanguēs. illī (serpentes) agmine certō Lāocoōnta petunt; et prīmum, uterque serpēns parva corpora duōrum nātōrum amplexus implicat et miserōs artūs morsū dēpascitur; post ipsum (Lāocoōnta) subeuntem auxiliō ac tēla ferentem (serpentes) corripiunt spīrīsque ingentibus ligant; et iam bis medium amplexī, bis collō squāmea terga circumdatī superant capite et cervīcibus altīs.

ille simul manibus tendit dīvellere nōdos, vittās perfūsus saniē ātrōque venēnō, simul tollit clāmōrēs horrendōs ad sīdera; quālis mūgītus, cum taurus saucius fūgit āram et excussit secūrim incertam cervīce.

at geminī dracōnēs effugiunt, lāpsū, ad summa dēlūbra et petunt arcem saevae Trītōnidis, et teguntur sub pedibus deae clipeīque sub orbe.

tum vērō terror novus movet per pectora omnium Troiānōrum, et dicunt Lāocoōnta dedisse poenās -- Lāocoōn, quī vulneraverit sacrum rōbur (equum ligneum) cuspide et iecit in tergum scelerātam hastam. Troiānī clāmant equum ligneum dūcendum esse ad templum dīvae et nūmina dīvae orānda esse. dīvidimus mūrōs et pandimus aedificia urbis.

omnēs sē parant laborī et ponunt sub pedibus equī lāpsūs rotārum, et ligant vincula in collō; (equus) ascendit mūrōs, fātālis māchina, plena armīs. circum equum puerī innūptaeque puellae canunt sacra et gaudent contingere fūnem manū; illa subit et inlābitur mediae urbī.

ō patria, ō domus dīvum, Īlium, et moenia Trōiānārum, nota bellō!

quater in ipsō līmine portae substitit atque quater sonitum arma dedērunt ā stomachō; contendimus tamen, immemorēs et caecī furōre, et ponimus mōnstrum īnfēlīx in sacrātā arce.

tunc etiam Cassandra aperit ōra fātīs futūrīs, iussū deī nōn umquam crēdita est ā Teucrīs. nōs miserī, quibus ille diēs esset ultimus, vēlāmus templa deōrum per urbem fēstā fronde.

tum vērō pavor novus īnsinuat per pectora tremefacta cūnctīs, et ferunt Lāocoōnta expendisse merentem scelus, quī laeserit sacrum rōbur cuspide et intorserit tergō scelerātam hastam. conclāmant simulācrum dūcendum esse ad sēdēs ōrandaque nūmina dīvae. dīvidimus mūrōs et moenia pandimus urbis.

omnēs accingunt operī et subiciunt lāpsūs rotārum pedibus, et intendunt stuppea vincula collō; scandit mūrōs, fātālis māchina, fēta armīs. circum equum puerī innūptaeque puellae canunt sacra fūnemque manū contingere gaudent; illa subit et mināns inlābitur mediae urbī.

ō patria, ō dīvum domus Īlium et moenia Dardanidum, incluta bellō!

quater ipsō in līmine portae substitit atque quater sonitum arma dedērunt ab uterō; īnstāmus tamen immemorēs caecīque furōre et sistimus mōnstrum īnfēlīx sacrātā arce.

tunc etiam Cassandra aperit ōra fātīs futūrīs, iussū deī nōn umquam crēdita Teucrīs. nōs miserī, quibus ultimus esset ille diēs, vēlāmus dēlūbra deum per urbem fēstā fronde.