P. Vergilius Maro, Aeneid 2.559-587
Tier 2
prīmum saevus horror circumstetit mē. territus stētī. imāgō cārī pātris subiit. vīdī rēgem vulnere crūdēlī. Creūsa dēserta subiit et domus rapta et cāsus parvī Iūlī. rēspiciō et circumspiciō. omnēs, dēfessī, dēseruērunt mē. dēderunt corpora aegra ad terram aut saltū aut ignibus.
nunc eram solus, cum aspiciō Tyndarida, servantem līmina Vestae et latentem tacitam in sēcrētā sēde. flammae dant clāram lucem mihi et meī oculī circumspectant. Helena metuēns Teucrōs, inimīcōs sibi ob ēversa Pergama, et (metuēns) poenam Danaum et īrās dēsertī coniugis, abdiderat sese. Helena sedēbat prope ārās.
ignēs ardent in meō animō; īra subit vindicāre pātriam. ‘scīlicet Helena, salva, aspiciet Spartam et Mycēnās iterum, et ībit rēgīna in triumphō? vidēbit Meneleum et domum? vidēbit patrēs et filiōs? Priamus occiderit gladiō? Trōia arserit ignī? Troianum lītus imbuerit sanguine?
nōn ita. nam est nulla gloria in poenā fēmineā. haec victōria habet nullam honorem; tamen ego laudābor exstinxisse nefās et ego erō laetus explēvisse meum animum ultrīcis flammae et satiāvisse cinerēs meōrum civium.’
Tier 3
at tum prīmum saevus horror circumstetit mē. obstipuī; imāgō cārī genitōris subiit, ut vīdī rēgem, aequaevum, exhālantem vītam vulnere crūdēlī, Creūsa dēserta subiit et domus dīrepta et cāsus parvī Iūlī. rēspiciō et lustrō cōpia quae sit circum mē. omnēs, dēfessī, dēseruere, et mīsere corpora ad terram saltū aut dedere (corpora), aegra, ignibus.
iamque adeō super ūnus eram, cum aspiciō, servantem līmina Vestae et latentem tacitam in sēde sēcrētā, Tyndarida; incendia dant clāram lucem (mihi) errantī et passim ferentī oculōs per cuncta. illa praemetuēns Teucrōs, infestōs sibi ob ēversa Pergama, et poenam Danaum et īrās dēsertī coniugis -- Erīnys Trōiae et pātriae commūnis -- abdiderat sese atque sedēbat, invīsa, ārīs.
ignēs exarsere (in meō) animō; īra subit ulciscī cadentem pātriam et sumere poenās scelerātās. ‘scīlicet haec, incolumis, aspiciet Spartam et pātriās Mycēnās, et ībit rēgīna triumphō partō? vidēbit coniugiumque domumque patrēs nātōsque, comitāta Īliadum turbā et Phrygiīs ministrīs? Priamus occiderit ferrō? Trōia arserit ignī? Dardanium lītus totiens sudarit sanguine?
nōn ita. namque etsi est nullum memorābile nōmen in poenā fēmineā, haec victōria habet nullam laudem; tamen laudābor exstinxisse nefas et sumpsisse merentēs poenās, et iuvābit explesse animum ultrīcis flammae et satiasse cinerēs meōrum.’
Tier 4
- at mē tum prīmum saevus circumstetit horror.
- obstipuī; subiit cārī genitōris imāgō,
- ut rēgem aequaevum crūdēlī vulnere vīdī
- vītam exhālantem, subiit dēserta Creūsa
- et dīrepta domus et parvī cāsus Iūlī.
- rēspiciō et quae sit mē circum cōpia lustrō.
- dēseruere omnēs dēfessī, et corpora saltū
- ad terram mīsere aut ignibus aegra dedere.
- [Iamque adeō super ūnus eram, cum līmina Vestae
- servantem et tacitam sēcrētā in sēde latentem
- Tyndarida aspiciō; dant clāram incendia lucem
- errantī passimque oculōs per cuncta ferentī.
- illa sibi infestōs ēversa ob Pergama Teucrōs
- et Danaum poenam et dēsertī coniugis īrās
- praemetuēns, Trōiae et pātriae commūnis Erīnys,
- abdiderat sese atque ārīs invīsa sedēbat.
- exarsere ignēs animō; subit īra cadentem
- ulciscī pātriam et scelerātās sumere poenās.
- ‘scīlicet haec Spartam incolumis pātriāsque Mycēnās
- aspiciet, partōque ībit rēgīna triumphō?
- coniugiumque domumque patris nātōsque vidēbit
- Īliadum turbā et Phrygiīs comitāta ministrīs?
- occiderit ferrō Priamus? Trōia arserit ignī?
- Dardanium totiens sudarit sanguine lītus?
- nōn ita. Namque etsi nullum memorābile nōmen
- fēmineā in poenā est, habet haec victōria laudem;
- exstinxisse nefas tamen et sumpsisse merentēs
- laudābor poenās, animumque explesse iuvābit
- ultrīcis flammae et cinerēs satiasse meōrum.’